Nieuws Bocholt

Naar Engeland trok Jaak niet, ondanks het feit dat zijn vader een week lang geen woord tegen hem sprak. Jaak bleef in Kaulille en zette er zijn schouders onder het verzet. Maar dat zou hem zuur opbreken. Op 17 juli 1944 pakte de GESTAPO hem op het gemeentehuis in Kaulille bij de kraag. Goedschiks gebeurde dat niet: ‘Jaak Sooi’ probeerde er nog vanonder te muizen om aan zijn nazi-belagers te ontkomen. Maar dat mislukte. Na vele ontberingen in de Duitse kampen kwam Jaak bijna dag op dag een jaar later terug in Kaulille. Daar viel hem op 15 juli 1945 een erkentelijke huldiging te beurt.

Voor weerstander Henri Vanbussel waren bij de bevrijding van Kaulille in september 1944 niet meteen grootse heldendaden weggelegd. Op 9 september meldde hij zich reglementair in de schuilplaats van het verzet in Overpelt. In zijn officieel dossier staat genoteerd: “Deelname aan de refuge op 9 september in Overpelt. Bevrijdingsmanoeuvre Kempens Kanaal met Engelse voorposten, zuivering tot 03.10.1944.” Dat bevrijdingsmanoeuvre kwam erop neer dat hij de Engelse voorposten oriënterend richting kanaal begeleidde. En die zuivering? Die was, zoals op zovele plaatsen na de oorlog, wel wat delicater: niet altijd immers reageerde de bevolking op een te verantwoorden wijze op echte of vermeende collaboratie. Her en der dienden leden van de ‘Witte Brigade’ temperend op te treden.

Op 15 oktober 1944 werd ‘weerstander’ Henri Vanbussel gedemobiliseerd, samen met zijn broer Door. Ook die was erkend lid van het Geheim Leger geweest. En blijkbaar eentje met volle overtuiging: door Jaak Vanuytvange bij het verzet gebracht, ronselde hij als 18-jarige tien van de 44 officieel erkende ‘weerstanders’ van de Kauliller verzetscel!

Midden oktober 1944 hield met de genoemde demobilisatie het oorlogsverhaal van Henri Vanbussel op. De draad van een normaal bestaan kon vanaf dan weer worden opgenomen. Professioneel gebeurde dat nog een tijdje bij Landbouwmachines Martens in Bree. Maar op 18 juni 1945 wisselde Henri van werkgever. Vanaf dan verdiende hij als chauffeur-mecanicien zijn kost ‘oppe Poeier in Kawwelèl’, officieel bij ‘Cooppal en Cie te Caulille’, toen nog vaak met een ‘c’ gespeld. Hij zou er tot aan zijn pensioen in 1980 blijven.

En ja, er valt wat te zeggen. Achter op de Winterdijk werd de Duitsers flink tegen de haren in gestreken. Met risico voor hun eigen veiligheid en die van hun gezin vingen Jules en Gertrude regelmatig de ‘Bosrus’ Michail Olsjevski op. Die was in oktober ’42 zijn werkkamp in Zwartberg ontvlucht en leefde twee jaar in een onvindbaar hol nabij de woonst Sleurs. Op Elshoven werd bovendien Henri Vanbussel tien maanden verborgen gehouden.

Voor hem lagen de kaarten sowieso duidelijk. Na het overlijden van zijn vader in april 1940 werd hij de kostwinnende oudste. Nogal wiedes dat hij deportatie voor ‘Arbeitseinsatz’ in Nazi-Duitsland niet zag zitten. Henri Vanbussel: “Van de ergste miserie in het kamp waren we na enige weken bekomen. Maar rustig leven ging niet, want vele jonge mannen moesten naar Duitsland om te werken. (…) Daarom besloot ik onder te duiken.”

Na wat geschuil onder hooimijten op het Hostie en een verblijf in een muffe schuilkelder, vond Henri van november ’43 tot september ’44 onderdak bij de familie Sleurs. Henri Vanbussel: “Ik sliep met Nand in één bed. Aan de poot hadden we een touw gebonden om bij onraad te kunnen vluchten. Op een middag kwamen twee personen gebukt richting boerderij. Dadelijk wist ik hoe laat het was. Ik rende de stal in, door de schuur en de paardenstal naar buiten. Nand zat ondertussen al achter een hooimijt. Samen liepen we in de richting van het huidige vliegveld. Het geroep achter ons kwam, zo te horen, niet van Duitsers, eerder van kerels van bij ons die een jas droegen in een kleur die wij niet zo graag zagen… Tegen valavond gingen we terug naar de boerderij. Vader Sleurs vertelde toen dat de twee uitleg wilden. Hij had gezegd dat Nand zijn zoon was en dat ik een boswerker was die om soep kwam bedelen. Daarop hadden de twee vader Sleurs gemeld dat hij voor Nand als landbouwer een vrijstelling kon krijgen. Over mij moesten ze geen uitleg meer hebben.” 

Toen het bovenstaande later in ons gezin nog eens werd opgerakeld, vroeg ik onze pa of hij die ‘zwartjassen’ had gekend. Er kwam geen ‘ja’ of ‘nee’… Wel zit het er dik in dat hij, geboren in 1920, deportatie ontliep die dag in 1943. Vanaf 6 september 1943 werd op kerels geboren in 1920 en 1921 jacht gemaakt. Enkel zij kwamen nog in aanmerking voor deportatie. Om hen bij de kraag te krijgen, versterkte de bezetter de ‘Feldgendarmerie’ met ‘Zivilfahnder’: burgerlijke, meestal Belgische speurders. Wie, zoals het gezin Sleurs-Smeets, werkweigeraars hulp verleende, riskeerde de krijgsraad. Die werd geadviseerd om de bevolking met striktere vonnissen meer de daver op het lijf te jagen.

Na de eucharistieviering van 10.00 uur begint omstreeks 11.00 uur de eigenlijke voertuigenwijding. Dan passeren alle voertuigen langs de zegenstoel. “Het is natuurlijk ook folklore geworden,” zegt Koen Nijsen, secretaris van de Koninklijke Broederschap van St.-Kristoffel, “maar de boodschap blijft actueel: even stilstaan bij je eigen verkeersgedrag.” 

Vanaf 9.00 uur worden voertuigen begeleid naar hun plaats door leden van de broederschap, herkenbaar aan rode vlaggen en gele hesjes. Op het kerkplein is plaats voor fietsen, speelgoedtractoren, go-carts, oldtimers en motoren. Auto’s kunnen terecht in de omliggende straten, vrachtwagens worden verspreid over Heuvel-, Hoog-, Kapel- en Kerkhofstraat. Tractoren verzamelen op het Nevenplein in Kaulille en rijden dan in colonne naar Bocholt.

Bezoekers kunnen voor de zegening medailles, vlagjes, pins en stickers kopen ten voordele van de organisatie. Ook lid worden van de Broederschap kan ter plaatse. De Bocholter Modelbouwclub is eveneens van de partij.

Aansluitend op de zegening organiseert de Landelijke Gilde een BBQ in het Parochiehuis. Inschrijven kan via 0495 32 66 81. Wie er op zondag niet bij kan zijn, krijgt nog kansen op maandag 30 juni en dinsdag 1 juli: telkens na de ochtendmis van 8.00 uur worden er opnieuw voertuigen gewijd op het kerkplein.

Op maandag worden om 10.00 uur ook pleziervaartuigen gezegend in de passantenhaven en de kom van Bocholt. Op woensdag 2 juli om 11.00 uur zakt het bedevaartcomité af naar woonzorgcentrum De Voorzienigheid voor een aparte zegening van scootmobielen en rollators.*** **Traditie én hoop op goed weer

“We hopen opnieuw op zon,” zegt Nijsen. “Bijna alle edities vonden plaats onder een stralende hemel. Maar voor alle zekerheid brengen we toch maar eieren naar de Clarissen.” 

Meer info via Koen Nijsen, Koninklijke Broederschap St.-Kristoffel – nijsen.teppersskynet.be